Avrupa Kültür Başkentleri, Kütüphaneleri ve İstanbul 2010

Bilgi Üniversitesi Kütüphanesi E-Kaynaklar Direktörü Serdar Katipoğlu'nun 2010 Kültür Başkenti seçilen İstanbul'un, bundan önceki kültür başkentlerinin aksine "kütüphane" konusunda elle tutulur bir projesi olmadığını ortaya koyan yazısından çarpıcı alıntılar aşağıdadır. Yazının tamamını okumak için şu adrese tıklayınız: http://www.unak.org.tr/BilgiDunyasi/gorusler/2009/cilt10/sayi2/303-308.pdf

...

İstanbul 2010
Kütüphaneler ile ilgili bilgi almak için İstanbul 2010’un internet sayfasına baktığımızda, “Murad Molla Kütüphanesi” restorasyonu ile ilgili bir bilgi notunu görmekteyiz. İstanbul Kütüphanesi için arama yaptığımızda ise “Rami Kışlası”nın halk kütüphanesi ve kültür merkezi olarak geliştirilmek üzere İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne devrediliyor” haberini bulabiliriz. Hâlbuki 2008 Mart ayında, İstanbul 2010’un internet sayfasında İstanbul Kütüphanesi ile ilgili çok daha kapsamlı bilgiler yer almaktaydı. Böylece kültür başkenti olarak İstanbul, kütüphaneler
başkenti olma yolunda somut bir adım atmış olduğunu gösteriyordu. Hatırlamakta yarar var, Avrupa Komisyonu; İstanbul, Pecs (Macaristan), Essen-Ruhr (Almanya) kentlerini de 2010 yılı için Avrupa Kültür Başkentleri olarak ilan etmiş ve üç kent bu amaçla sanat ve kültür ağırlıklı plan ve projelerini hayata geçirmeye başlamışlardır.


Örneğin, Essen 2010 için Ruhr bölgesindeki tüm üniversite, halk, özel konu kütüphaneleri bir bilgi ağında birleştirilmektedir. Tarihi değerleri olan tüm kitap ve dokümanlar, bir kültürel miras kaygısıyla bu bilgi ağında kamuoyuna ve topluma dijital ortamda sunulmaktadır. Ayrıca Essen 2010 için diğer kardeş kültür başkentlerle işbirliği yapılacağı da belirtilmektedir (Mamecke, 2008).

Pecs 2010 için ana projelerden biri olarak “Güney Tuna Bölge Kütüphanesi ve Bilgi
Merkezi” adıyla büyük bir kütüphane binası yapılmaktadır. Bu yapı için bir mimarlık yarışması açılmıştır ve 2007 yılında sonuçlandırılmıştır (Toller, 2008).

Sonuç olarak İstanbul 2010 adına süre giderek daralmaktadır. Hatta 2010’nun diğer
kültür başkenti olan diğer iki kardeş kent ile karşılaştırıldığında geç bile kalınmıştır. Yine de, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Kanunu’nda belirtilen İstanbul Kütüphane ve Kültür Merkezi’nin yapımına ivedilikle başlanmalıdır. Ancak bu bir inşaat süreci olmamalı ve böyle algılanmamalıdır. Öncelikle ulusal düzeyde bir mimarlık yarışması açılmalı ve mimari açıdan kendini aşan bir yapı olmalıdır. Aynı zamanda bu yarışma ile ilgili süreç entelektüel bir ortama dönüştürülmeli ve toplumla paylaşılmalıdır. Kütüphanenin temelinin atılması için en son şans 2010 yılı olacaktır.

Toplumsal amaçlı bir sosyal sorumluluk projesi olarak nitelenebilecek bu kütüphane,
İstanbul’un en önemli kültür belleği simgelerinden biri olmalıdır. Çünkü o İstanbul’un belleği ve geleceğidir.

Avrupa Kültür Başkentleri

Yıl Şehir - Ülke

1985 Atina - Yunanistan
1986 Floransa - İtalya
1987 Amsterdam - Hollanda
1988 Berlin - Almanya
1989 Paris - Fransa
1990 Glasgow - İskoçya
1991 Dublin - İrlanda
1992 Madrid - İspanya
1993 Anvers - Belçika
1994 Lizbon - Portekiz
1995 Lüksemburg
1996 Kopenhag - Danimarka
1997 Selanik - Yunanistan
1998 Stockholm - İsveç
1999 Weimar - Almanya
2000 Avignon - Fransa,
2000 Bergen - Norveç,
2000 Bologna - İtalya,
2000 Brüksel - Belçika,
2000 Helsinki - Finlandiya,
2000 Krakov - Polonya,
2000 Prag - Çek Cumhuriyeti,
2000 Reykjavik - İzlanda,
2000 Santiago de Compostela - İspanya
2001 Porto - Portekiz, Rotterdam - Hollanda
2002 Bruges - Belçika, Salamanca - İspanya
2003 Graz - Avusturya
2004 Genova - İtalya, Lille - Fransa
2005 Cork – İrlanda
2006 Patras - Yunanistan
2007 Lüksemburg
2007 Sibiu -Romanya
2008 Liverpool -İngiltere
2008 Stavanger -Norveç
2009 Linz -Avusturya
2009 Vilnius -Litvanya
2010 Essen-Almanya
2010 İstanbul-Türkiye
2010 Peç-Macaristan



Alıntı:
http://www.unak.org.tr/BilgiDunyasi/gorusler/2009/cilt10/sayi2/303-308.pdf

Geleneksel Bilgi Kaynakları, Online Bilgi Kaynaklarından daha çok kullanılıyor

Teknolojik gelişmelerin özellikle tüketici bilgi arama davranışına etkileri üzerine yapılmış bir araştırma: http://itudergi.itu.edu.tr/index.php/itudergisi_d/article/viewFile/280/245

Geleneksel bilgi kaynakları ile online bilgi kaynaklarının birbirine alternatif değil destekleyici olduğunu ortaya koyması bakımından çarpıcı bir çalışma... Kütüphanelerdeki geleneksel bilgi kaynaklarını ve online bilgi kaynaklarını karşılaştırdığımızda genel eğilim online kaynakların tercih edilmesidir. Oysa bilginin güvenilirliği açısından online bilgi evrenimizin henüz test edilmemiş ve geliştirilmemiş olduğu kanısındayım.

Online bilgi kaynakları bir kütüphane için veritabanları olabilir, bunlarda yabancı dilde oldukları için daha çok üniversitelerde kullanılmaktadır. Bir halk ya da okul kütüphanesi Türkçe veritabanlarından yoksundur... İnternette bilgi arama yöntem ve tekniklerinin ise belirsizliği ortadadır...

Aşağıya bu çarpıcı araştırmanın özet ve sonucunu kopyaladım...
Araştırmanın tamamı için bağlantıyı yineleyelim: http://itudergi.itu.edu.tr/index.php/itudergisi_d/article/viewFile/280/245


Araştırmanın özeti:

Hiç şüphesiz 20. yüzyılın en önemli teknolojik gelişmelerinden biri kabul edilen İnternet, genel olarak tüketici satın alma karar sürecini, özelde ise bilgi arama aşamasını önemli düzeyde etkilemektedir.

İnternet ile birlikte, üretici ve perakende firmalarının web sayfaları, e-forumlar gibi çeşitli
online bilgi kaynakları ortaya çıkmıştır. Pazarlama yöneticilerinin, tüketicilerin bilgi arama aşamasını yönlendirmek ve tüketicilerin tercihlerini etkileyebilmek için etkin iletişim stratejileri geliştirmeleri gerekmektedir. Dolayısıyla, tüketici bilgi arama davranışını, özellikle bilgi kaynaklarının kullanımını, etkileyen değişkenlerin belirlenmesi ve bu değişkenlerin etkilerinin incelenmesi önemlidir.

Bu çalışmada, online bilgi kaynaklarının ortaya çıkmasıyla satış elemanı, arkadaş ve yakın
çevre ve reklamlar gibi geleneksel bilgi kaynaklarının kullanımının nasıl etkilendiği araştırılmaktadır.

İlk olarak tüketici bilgi arama davranışı ile ilgili literatür gözden geçirilerek bilgi kaynaklarının kullanımını etkileyen bir model önerilmiştir. Daha sonra ise önerilen model, cep telefonu satınalma kararı bağlamında Yapısal Denklik Modelleme (Structural Equation Modeling) ile test edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre, cep telefonu satınalma durumunda, geleneksel bilgi kaynaklarının hala önemli ölçüde kullanıldığı görülmektedir. Ayrıca, algılanan risk, eğlence odaklı alışveriş eğilimi, ürüne yönelik ilgi düzeyi ve geleneksel bilgi kaynaklarının kullanımında algılanan faydanın, bilgi kaynakları kullanımı farkını geleneksel kaynakların lehine pozitif yönde etkilediği ortaya konulmuştur. Buna karşılık, çevresinde uyaran arama eğilimi, kalite-odaklı alışveriş yöneliminin, online bilgi kaynakları kullanımında algılanan faydanın ve nesnel ve öznel ürün bilgisinin hem online hem de geleneksel bilgi kaynaklarının aynı düzeyde kullanılmasında etkili olduğu görülmüştür.

...

Sonuç ve Değerlendirme:

Satın alma öncesi dış bilgi arama davranışını bilgi kaynakları kullanımı kapsamında incelemek üzere, yazın taramasıyla belirlenen kuramsal model, cep telefonu satınalma durumu için test edilmiştir. Çalışmada online ve geleneksel bilgi kaynaklarının birbirlerine alternatif değil, tamamlayıcı kaynaklar olduğu benimsenmiştir. Bu nedenle literatürde çoğunlukla geleneksel bilgi arama davranışını etkileyen faktörlerin online bilgi kaynaklarının ortaya çıkmasının ardından online bilgi arama düzeyi ile geleneksel bilgi arama düzeyi arasındaki farkı da etkileyeceği düşünülmüştür. Çalışmanın modeli bu temel kabullere dayalı olarak oluşturulmuştur.

Nesnel ve öznel ürün bilgisinin bilgi arama davranışı üzerine etkisinin ayrı ayrı incelenmesi ve bilgi arama davranışı çıktılarının da modele dahil edilmesi ilgili literatüre önemli bir teorik katkı sunmaktadır. Çalışmanın temel bulgularından biri, geleneksel bilgi kaynaklarının bilgi arama aşamasında online bilgi kaynakları ile karşılaştırıldığında daha fazla kullanıldığıdır.
Ayrıca, ürüne yönelik ilgi düzeyi yüksek, çevrede uyaran arama eğilimi yüksek, zamanı daha fazla olan ve kalite-odaklı alışveriş eğilimi yüksek olan tüketiciler cep telefonu satın alma karar sürecinde, online bilgi kaynakları ile geleneksel bilgi kaynaklarını aynı düzeyde kullanmaktadırlar. Ancak, tüketiciler algılanan risk ve ürüne yönelik ilgi düzeyi arttıkça online bilgi kaynaklarına kıyasla geleneksel bilgi kaynaklarından daha fazla bilgi elde etmektedirler.

Sonuç olarak, pazarlama yöneticileri, hedef pazarlara ulaşmak için online bilgi kaynaklarını da geleneksel bilgi kaynaklarına tamamlayıcı kaynaklar olarak değerlendirmeli ve bütünleşik pazarlama iletişim planlarında bunu dikkate almalıdırlar.

Çalışmada tüketici bilgi arama davranışının tek bir boyutu- kaynak kullanım düzeyi – dikkate alınmıştır. Gelecekteki çalışmalarda online bilgi arama davranışı ile geleneksel bilgi arama davranışı, “araştırılan bilgi çeşidi ve sayısı”, “araştırılan marka sayısı” ve “herbir bilgi kaynağına harcanan zaman” gibi bilgi arama davranışının diğer boyutları açısından karşılaştırmalı olarak incelenebilir. Ayrıca, önerilen modeli farklı kültürler için de test etmek kültürel farklılıkları ortaya koymak açısından faydalı olacaktır.

Web sitelerinin geçmiş hallerine erişim sağlayan site: www.archive.org

Günümüzde internetin getirdiği kolaylıklardan bilimsel araştırmalarda da yararlanılması kaçınılmazdır. Araştırmalarımızda yararlandığımız web sayfalarını kaynakçada gösterirken, web syfası adresinin yanında, bilgilere hangi tarihte eriştiğimizi de belirtiyoruz. Bunun dezavantajı, web sayfalarının güncellenmesi, değişmesi ya da kapanması sonucunda verilen kaynakça geçersiz olabilmesiydi. Oysa kar amacı gütmeyen bir web sitesi olan archive.org internetteki web sitelerinin eski hallerini arşivliyormuş... Sitede ilk denememi Türk Kütüphaneciler Derneği'nin sitesi http://www.kutuphaneci.org.tr/ 'nin ilk kaydının yer aldığı 1999 yılına giderek yaptım: http://web.archive.org/web/19991205152705/http://www.kutuphaneci.org.tr/ Benim için oldukça etkileyici bir deneyimdi...

Sizler de http://www.archive.org/web/web.php adresinden web sitelerinin geçmiş hallerine ilişkin tarama yapabilirsiniz...

Tüm Kütüphaneler için Çevrimiçi Programlar

OPAL(Online Programs for All Library), Kütüphane ve Enformasyon Bilimleri alanındaki konular ve eğilimler hakkındaki etkinliklere çevrimiçi erişim olanağı sunuyor.

OPAL, kütüphaneler ve diğer organizasyonlar tarafından kütüphane kullanıcıları ve çalışanları için web tabanlı programlar ve deneyimler sağlayan uluslararası işbirliği çabası... Programlar, çevrimiçi odalarda etkileşimli katılımcılar, ses, görüntü, metin, senkronize arama ve daha fazlasını sunan bir yapısı var... OPAL'e herkes katılabilir ve genellikle kayıt gerektirmez, ücretsizdir. OPAL programları; kitap tartışma programları, röportajlar, özel etkinlikler, kütüphane deneyimi, sayısal kütüphane koleksiyonlarında sanal turlar vb. içeriyor...
Program arşivi: http://www.opal-online.org/archivelis.htm

İyi ki Doğdun Ranganathan

Shiyali Ramamrita Ranganathan, 9 Ağustos 1892'de Hindistan'a doğmuş bir matematikçi ve kütüphanecidir. 1931 yılında Kütüphane Biliminin 5 kuralını ve 1933 yılında Kolon sınıflama sistemini geliştirmiştir.

1944-1953 yıları arasında Hindistan Kütüphane Derneği'ni yönetmiştir.

27 Eylül 1972'de bronşit nedeniyle hayata veda etmiştir.

Ayrıntılı bilgi için: http://en.wikipedia.org/wiki/S._R._Ranganathan

Edublog 2008 En iyi Kütüphane / Kütüphaneci Blogları Adaylar

En iyi blogların belirlenmeye çalışıldığı edublog sitesinde kütüphane veya kütüphaneci bloglarının oylandığı bir kategori yer alıyor. Bu kategoride yer alan aşağıdaki kütüphane / Kütüphaneci bloglarını inceleyebilir ve dilerseniz oylayabilirsiniz...

Lorcan Dempsey’s weblog
UoL Library Blog

Paul Walk’s weblog

Hey Jude

Joyce Valenza

Blue Skunk Blog

TechnoTuesday

Kaynak: http://edublogawards.com/2008/best-librarian-library-edublog-2008/

Yüzde 68'i Kütüphane Kartına Sahip Bir Toplum Olabilmek

Amerikan Kütüphane Derneği (ALA) 'nin 2009 eyalet raporuna göre; halkın % 68'i kütüphane kartına sahip!!! Bu rakkam 1990 yılında geçilen kart uygulaması tarihinden beri kendileri için de muhteşem bir sayı...
Amerikalıların %76 'sı kütüphanelerini ziyaret etmiş!!!
Ayrıca kütüphane kartı sahipleri tarafından 2006'da % 24 oranında web sayfası ziyareti alan kütüphaneler 2008 yılında bu bu oranı % 41 'e yükselmiş...
Raporun en çarpıcı yanı ise ülkelerindeki ekonomik krizin kütüphane kullanımını arttırdığına ilişkin tespitlerde bulunulması...

Ülkemizdeki durumu düşündüğümüzde gerçekten hayal gibi rakkamlar... Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı kütüphanelerin istatistiğine göre 2008 yılında 71 milyonluk nüfusumuzun sadece 503.961'i kütüphane kartına sahip!
Ancak ümitsiz olmamak gerek...Nihayetinde Amerika'daki kütüphane hizmeti ile ülkemizdeki kıyaslanamaz... Biz de de şayet kütüphanelerimizi modern hizmet anlayışı içerisinde halkımızla buluşturabilirsek uzun vadede de olsa bu sayının katlanarak artacağı aşikardır.

Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı Kütüphanelerin 2008 yılı istatstikleri için aşağıdaki bağlantıya tıklayınız
http://kygm.kulturturizm.gov.tr/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF0D262A49C727F232C312D1DD2E9EA986

ALA Basın Bülteni için aşağıdaki bağlantıya tıklayınız
http://www.ala.org/ala/newspresscenter/news/pressreleases2009/april2009/2009state.cfm

ALA Kütüphane Raporu için aşağıdaki bağlantıya tıklayınız
http://www.ala.org/ala/newspresscenter/mediapresscenter/presskits/2009stateofamericaslibraries/2009statehome.cfm

Kütüphane Kullanıcı Hakları ya da Okur Özgürlüğü

Bir toplumdaki her insanın kütüphane kullanmaya ve modern kütüphane hizmeti talep etmeye hakkı olduğunu düşünüyorum. Nasıl İnsan Hakları var, kütüphane kullanıcılarının hatta potansiyel kullanıcı dediğimiz kullanmayan ama kullanması öngörülen her insanın da kütüphane kullanmaya hakkı vardır bence. Aslında kütüphane kullanma hakkı bir çok "HAK" ile iç içedir. Her şeyden önce insan hakları çerçevesinde ele alınmalıdır. "İnsan Hakları:En başta yaşam ve özgürlük olmak üzere sağlık, eğitim, yiyecek, barınma ve toplumsal hizmetler de içinde olmak üzere sağlığına ve esenliğine uygun bir yaşam düzeyine kavuşma; yasanın koruyuculuğundan eşit olarak yararlanma; Barışçıl amaçlar için toplanma ve dernek kurma; evlenme, mal ve mülk edinme; çalışma, işini seçme özgürlüğü; din, vicdan düşünce ve anlatma özgürlüğü hakları İnsan Hakları Evrensel Bildirisinin temellerini oluşturur. "( http://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0nsan_Haklar%C4%B1_Evrensel_Bildirisi ) Kütüphane hizmetleri kimi zaman eğitim kimi zaman hobi kapsamındadır. Örneğin bir araştırmacı, öğrenci ya da meraklı biri iseniz kütüphane sizin için bir araştırma merkezi görevi görür ve bu bağlamda eğitim hakkı çerçevesinde ele alınabilir. Oysa sadece kitap, DVD vb. görsel işitsel materyal ödünç almak üzere kütüphane kullanıyorsanız da bir hobi ya da toplumsal bir etkinlik çerçevesinde değerlendirilebilir. Neticede ister eğitim ister hobi amaçlı olsun her insanın kütüphane kullanmaya hakkı olduğunu düşünüyorum. Ve bunu sağlayabilecek tek koşul yaygın ve modern kütüphanelerdir. Aşağıdaki bağlantıda okurun, istediği kitaba ulaşma hakkı ve özgürlüğü olduğu üzerine kaleme alınmış bir yazı var. Bu yazıda kasdedilen ve ülkemizde olmadığı için eksikliği duyulan şey bence yaygın ve modern kütüphane hizmetidir: http://www.birgun.net/writer_index.php?category_code=1235991432&news_code=1243850275&day=01&month=06&year=2009




Kütüphanecilik literatürüne baktığımızda zaman zaman bu ve benzeri konuların gündeme gelmiş olduğunu görüyoruz. Örneğin Türk Kütüphaneciler Derneği yayınları arasında 1996'da çıkan hocalarımızdan Yaşar Tonta ve Ahmet Çelik'in hazırladığı Bilgi Edinme Özgürlüğü isimli bir kitap var. Kitabın içinde Amerikan Kütüphane Derneği'nden çevirisi yapılan "Kütüphane Hakları Bildirgesi" yer almaktadır. Kütüphane odaklı bu bildirideki 6 maddeyi aşağıya yazıyorum:

1. Kitaplar ve diğer kütüphane kaynakları kütüphanenin hizmet verdiği toplumdaki tüm insanların ilgisi, bilgisi ve aydınlanması için sağlanmalıdır. Materyaller, yaratılmasına katkıda bulunanların kökeni, geçmişi veya görüşlerinden dolayı dışlanmamalıdır.

2. Kütüphaneler güncel ve tarihsel konularda tüm görüşleri sunan bilgi ve materyalleri sağlamalıdır. Materyaller partizanca veya doktriner açıdan onaylamama nedeniyle yasaklanmamalı ya da raflardan kaldırılmamalıdır.

3. Kütüphaneler bilgi ve aydınlanma sağlama konusundaki sorumluluklarını gerçekleştirmek için sansüre karşı çıkmalıdır.

4. Kütüphaneler özgür ifadenin ve düşüncelerin serbestçe açıklanmasına karşı çıkan tüm kişi ve gruplarla işbirliği yapmalıdır.

5. Bir kişinin kütüphane kullanma hakkı kökeni, yaşı geçmişi veya görüşleri nedeniyle yasaklanmamalı veya kısıtlanmamalıdır.

6. Hizmet sundukları topluma sergi mekanları ve toplantı salonları sağlayan kütüphaneler bu tür kolaylıkları, kullanmak isteyen grup ya da kişilerin bağlı oldukları kuruluşlara veya inançlarına bakılmaksızın eşit düzeyde sağlamalıdır. Kaynak: Bilgi Edinme Özgürlüğü / Haz. Yaşar Tonta, Ahmet Çelik, Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği yayınları, 1996, s.78

Amerikan Kütüphane Derneği'nden çevrilen bu metnin orjinali için http://www.ftrf.org/ala/aboutala/offices/oif/statementspols/statementsif/librarybillrights.cfm bağlantısını tıklayınız.

Not: Ayrıca bu kitapta "Okuma Özgürlüğü(sayfa 84)"ne de değinilmiştir.

Literatürümüzde Kullanıcı Haklarını içeren kapsamlı bir de makale yer almaktadır. Erol Yılmaz'ın Kullanıcı Hakları ve Sorumlulukları: Bir Standart Denemesi isimli makalesi 2005 yılında Türk Kütüphaneciliği (19(3)) Dergisi'nde yayınlanmıştır: http://www.kutuphaneci.org.tr/web/node.php?action=6&type=6&target=contentShow&id=1484&node_id=198
Bu makalede İnsan Hakları'ndan başlayarak, T.C. Anayasası, Ranganathan'ın İlkeleri ve Halk Kütüphanesi tanımına yer verilmiştir. Kullanıcı Haklarını işaret eden bu kısa bilgileri buraya almakta yarar vardır:

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın, 27. Maddesi, “Herkes, bilim ve sanatı serbestçe öğrenme ve öğretme, açıklama, yayma ve bu alanlarda her türlü araştırma hakkına sahiptir”

Anayasa’nın, Üçüncü bölümü:“Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler” ikinci fıkrası:“Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi” Madde 42: “hak” bağlamında, “Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz.....”

Ranganathan’ın, Kütüphaneciliğin 5 Temel Yasası:

1. Kitaplar okunmak içindir,
2. Her okuyucunun bir kitabı vardır,
3. Her kitabın bir okuyucusu vardır,
4. Okuyucunun zamanını boşa harcamamak gerekir,
5. Kütüphane gelişen bir organizmadır.

Halk kütüphaneleri Tanımı: Halk Kütüphaneleri; cins, yaş, ırk, milliyet, din, dil, eğitim kültür, sosyo-ekonomik düzey ve politik görüş farkı gözetmeden, her tür kütüphane materyali ve çeşitli iletişim yolları aracılığıyla kültür ürünlerini ve bilgiyi insanlığın hizmetine sunarak, onlara ömür boyu eğitim ve boş zamanları değerlendirme olanağı veren, toplumla bütünleşip, sağlıklı kamuoyunun oluşmasına olanak sağlayan, toplumun ekonomik, sosyal, eğitsel, kültürel ve teknik kalkınmasının gerçekleştirilmesini etkileyen, dünya barışının sağlanmasına yardımcı olan demokratik kuruluşlardır.

Bu makale esas alınarak Anadolu Üniversitesi Kütüphanesi üç tane afiş hazırlamış ve kütüphanelerine asmışlardır. 2007 yılında ÜNAK Haber Bülteni'nde yayınlanan afişlerin linkleri aşağıdadır :

http://www.kdm.anadolu.edu.tr/images/unak/unak1.jpg

http://www.kdm.anadolu.edu.tr/images/unak/unak2.jpg

http://www.kdm.anadolu.edu.tr/images/unak/unak3.jpg

Kullanıcı Hakları ile ilişkililendirilebilecek bir takım bildiri metinleri daha önce yayınlanmıştır. Bunlar:

Kütüphaneler ve Düşünce Özgürlüğü Bildirisi:

http://archive.ifla.org/faife/policy/iflastat/iflastat_tr.htm

Halk Kütüphaneleri Bildirgesi:

http://www.kutuphaneci.org.tr/web/node.php?id=322

Okul Kütüphanesi Bildirgesi:

http://archive.ifla.org/VII/s11/pubs/slm-tr.pdf

Düşünce Özgürlüğü Bildirgesi:

http://www.kutuphaneci.org.tr/web/node.php?id=421

Düşünce Özgürlüğü ildirge Afişi :

http://www.kutuphaneci.org.tr/web/files/bildirge.pdf

Tüm bu yazılanlar ışığında "kullanıcı"ya yönelik "kullanıcı" odaklı bir "Kullanıcı Hakları Bildirgesi" hazırlanması yerinde olacağı ve böylesi bir bildirgenin yayınlanmasının insanlarda kütüphane kullanımına ilişkin bir "TALEP" yaratacağı düşüncesindeyim. Sanırım böyle bir bildirgenin yayınlanması ancak Türk Kütüphaneciler Derneği'nin sorumluluğunda ve belki de Tüketiciler Derneği işbirliği ile gerçekleşebilir...

Kütüphane kullanarak ne kadar tasarruf ettiğinizi hesaplayın

Aşağıdaki adreste kütüphane kullanıcılarının kütüphane hizmetlerinin değerini anlamaları için çevrimiçi bir hesaplayıcı oluşturulmuş. Özellikle halk kütüphaneleri için ücretsiz olarak tasarlanmış bu hesaplayıcı basit bir form şeklinde kütüphane kullanıcılarının karşısına geliyor ve kullanıcılar bu formda defalarca ücretsiz olarak aldıkları çeşitli hizmetleri işaretliyorlar, işlem sonucunu kütüphaneye göndermek üzere bir butona tıklıyorsunuz ve karşınıza o kütüphaneden faydalanarak ne kadar tasarruf ettiğinizi gösteren çok hoş bir kartpostal çıkıyor. Tabiki sonuç dolar olarak hesaplanıyor ve toplam meblağ oldukça yüksek çıkıyor...

Tasarruf artık dünyadaki tüm kaynakların bir gün tükeneceğinin bilincine varan ülkelerde bir gereklilik haline gelmektedir. Ülkemizde sırf bu nedenden hareketle bile her Türk vatandaşına modern kütüphane hizmeti verilmelidir...

Modern bir kütüphane hizmeti vererek bir ülkenin, bu hizmeti alarak bir bireyin nelerden tasarruf edebileceğinin daha iyi anlaşılabilmesi için formda yer alan ve fiyatlandırılan hizmet çeşitlerini çevirerek listeliyorum:

-Yetişkin kitapları ödünç verme

-Çocuk/Genç kitapları ödünç alma

-Sesli kitap ödünç alma

-CD ödünç alma

-Film ödünç alma

-Dergi ödünç alma

-Bilgisayar yazılımı ödünç alma

-Kukla ödünç alma

-Müze geçişi ödünç alma

-Kütüphanelerarası ödünç materyal alma

-Elektronik kitap ödünç alma

-Elektronik sesli kitap ödünç alma

- Yetişkin eğitim vb. program ve sınıflarına katılma

-Çocuk eğitim vb. programlara katılma

-Toplantı odası kullanımı (saat başına)

-Oditoryum kullanımı (saat başına)

-Bilgisayar kullanım saati

-Dergi Kullanımı (Kütüphane içinde)

-Gazetelere göz atmak

-Gazete ve dergileri çevrimiçi görüntülemek

-Diğer veritabanlarında araştırma yapmak

-Danışma sorularının yanıtlanması

Kaynak: http://engagedpatrons.org/LibraryUseValueCalculator.cfm

Kütüphaneler ücretsiz ama kitaplar değil!!!

Kütüphane hizmeti çoğunlukla ücretsiz verilen bir hizmettir. Ancak bir kütüphanenin iyi bir hizmet verebilmesi için olmazsa olmaz bilgi kaynaklarından olan kitapların her zaman bir bedeli vardır. Zira her kitap yazarı tarafından binbir emekle meydana getirilmektedir.



Örneğin bir okul kütüphanesini ele alalım. Okul kütüphaneleri yönetmeliğine göre o okula kütüphaneci atanabilmesi için ulaşılması gereken kitap sayısı 3001'dir. Bir kitabı ortalama 5 liradan hesaplarsak 15.000 lira ediyor. Bir devlet okulu için çok iyi bir para bu! Hal böyle olunca "kitap bağışı" seferberliği kaçınılmaz oluyor. Her zaman her yerde kitap bağışı bekleyen bir okula rastlayabilirsiniz. Yurt dışında da durum farklı değil, orada da kitap bağışları sıkça uygulanan bir yöntem. Aşağıda linkini vereceğim blogdan esinlenerek attım bu başlığı... Bloğunda sosyal medyadan faydalanarak yürüttüğü kitap bağış yöntemi deneyiminden bahsetmiş yazar.
Amazon'da oluşturdukları istek listesi üzerinden seçtikleri kitabın bağışçılar tarafından ekstra indirim karşılığında kendi adreslerine yönlendirilmesini sağlıyorlar. Böylelikle hem ihtiyaçları olan kitapları edinmiş hem de kitap bağışçıları için büyük problem olan depo ve nakliyat derdinden kurtulmuş oluyorlar. Süper fikir!

Benzerini daha önce öğrencilerini kurtarmak için sobayı kucaklayıp dışarı çıkarmaya çalışırken can veren iki kadın öğretmenin anısına açılan AYSUN KARALAR - BURÇİN UYSAL KÜTÜPHANESİ'nde görmüştüm: http://www.alternatifhayatdersleri.com/kutuphane.htm
o zaman da bu yöntemi çok beğenmiştim...

blog linki: http://www.consuminglouisville.com/2009/05/libraries-are-free-but-books-a.php

Kütüphaneleri Seviyorum'un Türkçesi

Gün geçmiyor ki ülkemizdeki kitap okuma alışkanlığının gidişatı ile ilgili ya da halkımızın kütüphanelere olan ilgisizliği ile ilgili haberler çıkmasın. Bizler ülkemizde kitap okuma alışkanlığının çok düşük olmasının nedeninin ülkemizde "kütüphane kültürü"nün olmayışı olduğunu düşünüyoruz. Güncel kitap, dergi, dvd, oyuncak vb. ödünç alabileceğiniz, internetten kataloğunu tarayıp ayırtma, uzatma ve istek yapabileceğiniz, ferah bir ortamda çayınızı yudumlarken gazetelere göz atabileceğiniz, çeşitli kültürel etkinliklere katılabileceğiniz, yolunuzun üstünde akşamları ya da hafta sonları uğrayıp ödüç ve iade yapabileceğiniz, yeni neler var bakınabileceğiniz ve güleryüzlü hizmet alabileceğiniz bir kütüphane olsa kim kullanmaz ki?

Kim bilir belki de etrafında böyle bir kütüphane olan mutlu bir azınlıktansınızdır.

Biz kütüphaneciler olarak yıllardır kendi çapımızda mesleki girişimlerde bulunuyoruz. Oysa kütüphane kullanma hakkının bilincinde olan her vatandaşın yetkili makamlardan "Modern Kütüphane Hizmeti" talep etmesinin de çok etkili bir yöntem olabileceği ortadadır. İşte burdan hareketle "mektepli " bir grup kütüphaneci olarak toplumumuzdaki kütüphane bilincini geliştirmek için bir takım gönüllü çalışmalar yapmaya karar verdik ve bu nedenle bir web sayfası hazırladık: http://www.kutuphaneleriseviyorum.org/

Henüz çok yeni olan "Kütüphaneleri Seviyorum Girişimi" kütüphaneleri seven ve her alanda(okul, semt vb.) modern kütüphane hizmeti talep eden herkesin katılımına açıktır. Burada kütüphane ile ilgili yaşadığınız olumlu ya da olumsuz deneyimlerinizi paylaşabilir, kütüphanelerle ilgili her türlü önerilerinizi dile getirebilirsiniz.Ayrıca kitap kulübünde en yakın kütüphaneden ödünç alacağınız bir kitabı tartışabilir ya da fotoğraf kulübünde kütüphaneleri farklı açılardan resimleyebilirsiniz. Veya kendi ilgi alanınızla kütüphane sevgisini bağdaştıracak yeni bir kulüp açabilirsiniz.Unutmayalım ki özellikle günümüz koşullarında "kütüphane kültürü"müz olmadığı sürece "bilgi okuryazarı" bir toplum olabilmemiz mümkün görünmemektedir...
http://www.kutuphaneleriseviyorum.org/

Kütüphaneleri Seviyorum

Akademik, halk, okul, devlet ve özel kütüphane üyesi ile dünyanın en eski ve en büyük kütüphane derneği olan Amerikan Kütüphane Derneği(ALA)'nin bir sitesi: http://www.ilovelibraries.org/ .
ALA, ülkesindeki günümüz kütüphanelerinde neler olduğu ile ilgili halkı bilgilendirmek ve halkın sorularını yanıtlamak amacıyla bu siteyi kurmuş.
Sitede civardaki kütüphaneleri listeleyebileceğiniz, kütüphane ile ilgili eğlenceli videolara ulaşabileceğiniz yönlendirmeler var. Ayrıca kütüphane ile ilgili bir hikayesi olan ve hikayesini anlatmak isteyen herkesin hikayesini sitede yayınlanıyor. İnsanlar kütüphaneyi neden sever? sorusuna yanıt bulunabilecek çok hoş bir site, umarım bu sitenin Türkiye versiyonu yapılır...

Audiobook - Sesli kitap - Kitabı dinlemek

Audiobook bir kişinin bir kitabı okurken alınan ses kaydıdır. Duru bir ses imla kuralları ile kitabı aynen okumaktadır. Bu sesli kitap diyebileceğimiz tekniğin çıkış noktası görme engelliler olsa da otobüste giderken, araba sürerken ya da yemek yaparken biz engelsiz insanların da rahatlıkla tercih edebileceği bir teknolojidir. Türkiye'de henüz yaygınlaşmamıştır. http://www.ideefixe.com/kitap/kategori_urun.asp?tree=01033 linkinden satışta olan sesli kitapları görebilirsiniz.

Ayrıca ingilizce bilenler ve ya öğrenmek isteyenler için önerebileceğim ücretsiz ve güvenli "audiobook" siteleri aşağıdadır... Bu siteler yurt dışındaki weblib4 tartışma listesindeki kütüphanecilerin tavsiyeleridir.

* dilerseniz bir kitabın yazılı halini ücretsiz çıkarıp, sesli halini mp3 player'ınıza ya da ipod'unuza indirip hem okuyup hem dinleyerek ingilizcenizi geliştirebilirsiniz...

http://www.booksfree.com/
http://www.oculture.com/2006/10/audio_book_podc.html
http://www.booksshouldbefree.com/
http://www.thoughtaudio.com/
http://www.clpgh.org/research/literature/booksonline.html
http://literalsystems.org/abooks/index.php
http://librivox.org/
http://www.loudlit.org/
http://podiobooks.com/

Library Bestsellers

Library Journal'ın sitesinde Amerika'daki halk kütüphanelerinden en çok ödünç alınan 15 kitabın listesi haftalık periyodlarla izlenebiliyor. Bence bu çok hoş bir uygulama... Hoşluğunun dışında merak ettiğim konu kütüphanelerden en çok okunanlarla kitapçılardan en çok okunanlar arasında bir paralellik olup olmadığıydı. Çünkü paralelliğin olması kütüphanelerdeki kaynakların güncelliğini de test etme imkanı verecekti. Hemen kontrol ettim:
Önce kütüphanelerde en çok okunanlara baktım, İki şekilde verilmiş:
fiction http://www.libraryjournal.com/bestsellerslist/26.html ve
nonfiction http://www.libraryjournal.com/bestsellerslist/27.html
Diğer taraftan USA Today'in bu haftaki top 150 listesini açtım: http://content.usatoday.com/life/books/booksdatabase/default.aspx
karşımda kıyaslamam gereken 30'a karşı 150'lik bir liste duruyordu... Şöyle bir göz atmam kütüphane kaynakları ile kitapçı kaynakları arasında paralellik olduğunu anlamama yetti. Daha da önemlisi orada gerçekten kitap okunuyor ve kitap okumak için kütüphanelerden yararlanılıyordu...
Ben görebilecek miyim bilmiyorum ama belki minik oğlum görebilir kütüphanesiz yaşamayan bir toplum olduğumuzu...